Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przy prowadzeniu działalności

Gdy prowadzimy własną firmę, powinniśmy pamiętać o tym, że ponosimy wówczas odpowiedzialność za swoje działania, a także za działania tych osób, którymi polecamy wykonanie zadań. Ponadto nie zawsze firma, pracownicy czy podwykonawcy muszą ponosić konkretną winę, aby być pociągniętym do odpowiedzialności.

W kontekście prowadzenia własnej działalności gospodarczej znaczenie mają głównie dwa rodzaje odpowiedzialności za szkody. Mowa o odpowiedzialności na zasadzie winy oraz o odpowiedzialności za niewykonanie lub też za nienależyte wykonanie zobowiązania. Pierwsza z nich określana jest mianem deliktowej, z kolei druga – kontraktowej.

W każdym z tych przypadków przedsiębiorca może narazić się na płatność kar umownych i odszkodowań. Czym dokładnie różnią się te rodzaje odpowiedzialności i jak wpływają na działanie firm?

Odpowiedzialność deliktowa

Jak już wspomnieliśmy, w tym przypadku mamy do czynienia z odpowiedzialnością na zasadzie winy. Występuje ona wtedy, gdy dochodzi do zawinionego działania – zarówno wtedy, gdy jest ono umyślne, jak i wtedy, gdy jest nieumyślne.

Odpowiedzialność za szkody związana może być przykładowo z nieprawidłowym wykonaniem usługi czy produktu, nieodpowiednią jakością, co przełożyło się na wystąpienie danej szkody. Zatem dotyczy związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy działaniem a szkodą.

Przedsiębiorca ponosi odpowiedzialność za pracowników i powinien pamiętać, że fakt, że powierzył zlecenie do wykonania komuś innemu, na przykład podwykonawcy, nie oznacza, że nie jest odpowiedzialny za szkody.

Uwolnić się od odpowiedzialności deliktowej można tylko wtedy, gdy dowiedzie się, że zachowało się należytą staranność w wykonanych pracach, a także w wyborze podwykonawcy – miał on odpowiednią wiedzę, kwalifikacje, doświadczenie do wykonania zadania.

Odpowiedzialność kontraktowa

Drugim rodzajem odpowiedzialności jest odpowiedzialność kontraktowa. Dotyczy ona również przedsiębiorców. W przeciwieństwie do odpowiedzialności deliktowej nie dotyczy ona działań zawinionych.

Odpowiedzialność ta nakłada na przedsiębiorcę obowiązek naprawienia szkody, gdy powstała ona wskutek niewykonania albo nienależytego wykonania zaciągniętego zobowiązania, czyli umowy. Wyjątek dotyczy sytuacji, gdy niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które przedsiębiorca nie ponosi odpowiedzialności.

Ponadto w przypadku tego rodzaju odpowiedzialności przedsiębiorca ponosi ryzyko wadliwego wykonania lub niewykonania zobowiązania zleconego swoim pracownikom oraz innym osobom trzecim.

Odpowiedzialność za zwłokę

Warto również wskazać, że przedsiębiorca ponosi odpowiedzialność za zwłokę, czyli za niewykonanie świadczenia we wskazanym, wcześniej umówionym terminie pomiędzy stronami. Pamiętajmy jednak o tym, że zwłoka dotyczy tylko zawinionego opóźnienia.

Gdy dojdzie do zwłoki, wówczas klient może żądać nie tylko wykonania samego zobowiązania, czyli przykładowo dostarczenia danego towaru, ale również naprawienia powstałej w ten sposób szkody. Może on także odmówić przyjęcia zobowiązania i także żądać naprawienia szkody.