Koszty operacyjne – czym są, co można do nich zaliczyć?

Koszty operacyjne to wydatki, które wynikają z samej działalności przedsiębiorstwa. Związane są bezpośrednio z wytwarzaniem określonych towarów lub z wykonywaniem przez firmę pewnych usług. Zgodnie z przyjętą przez przedsiębiorstwo polityką księgową konieczne jest, aby odpowiednio zaklasyfikować koszty operacyjne.

Przykłady takich kosztów to:

• amortyzacja – do tej kategorii zalicza się wszelkiego rodzaju odpisy amortyzacyjne związane ze środkami trwałymi oraz wartościami niematerialnymi i prawnymi;
• zużycie materiałów i energii – koszty związane z materiałami, które są zużywane do wytworzenia towarów, a także zużycie mediów takich jak: gaz, energia elektryczna, woda oraz ogrzewanie;
• usługi obce – wszelkie usługi, które zostały wykonane dla przedsiębiorstwa niezbędne w ramach jego podstawowej działalności; koszty, które można zakwalifikować do tej kategorii to między innymi: prace budowlane i remontowe, opłaty za serwis sprzętu firmowego, opłaty za wynajem lub dzierżawy nieruchomości oraz opłaty za księgowość;
• podatki i opłaty, w tym podatek akcyzowy;
• wynagrodzenia;
• ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia, w tym emerytalne;
• pozostałe koszty rodzajowe – tutaj kwalifikują się głównie koszty związane z delegacjami, reprezentowaniem firmy oraz nakłady przeznaczone na kampanie reklamowe; do tej rubryki należy również przyporządkować koszty związane z firmowymi ubezpieczeniami;
• wartość sprzedanych towarów i materiałów.

Inne zobowiązania finansowe, które tylko pośrednio są związane z prowadzoną przez przedsiębiorstwo działalnością, powinny zostać sklasyfikowane jako pozostałe koszty operacyjne.

Podobnie jak pozostałe przychody operacyjne są to wszelkie inne koszty, które nie są bezpośrednio związane z profilem działalności danej firmy. Innymi słowy, są to wydatki, które nie powstają w ciągu podstawowych czynności prowadzących do wytworzenia przez przedsiębiorstwo produkowanych przez nie towarów lub zrealizowania świadczonych przez nie usług. Na podstawie ustawy o rachunkowości z dnia 29 września 1994 roku jako do innych kosztów operacyjnych można zaliczyć:

• wszelkiego rodzaju wydatki związane z działalnością socjalną;
• sprzedaż obcemu podmiotowi środków niematerialnych, a także wartości prawnych;
• zbycie środków trwałych oraz środków trwałych w budowie;
• sprzedaż nieruchomości;
• wydatki związane z utrzymywaniem nieruchomości, bądź środków niematerialnych i prawnych, które zaliczane są do inwestycji, można do nich również zakwalifikować aktualizacje wartości powyższych inwestycji;
• odpisanie należności i zobowiązań, które zostały przedawnione lub umorzone; można również tutaj zaliczyć zobowiązania i należności nieściągalne; nie można jednak w tej kategorii uplasować należności o charakterze publicznoprawnym;
• wydatki spowodowane utworzeniem oraz rozwiązaniem rezerw; nie można tutaj zamieścić kosztów spowodowanych utworzeniem rezerw skorelowanych z operacjami finansowymi;
• odpisy uaktualniające wartość firmowych aktywów oraz dokonanie ich korekt; do tej kategorii nie zalicza się odpisów obciążających koszty finansowe;
• koszty związane z odszkodowaniami i wszelkiego rodzaju karami;
• opłaty wynikające z nieodpłatnego otrzymania lub przekazania konkretnych aktywów oraz środków pieniężnych, a także nabycie lub wyprodukowanie środków trwałych, środków trwałych w budowie oraz wartości niematerialnych i prawnych;
• nieprzewidywalne wydarzenia losowe;
• różnice kursowe wynikające ze zmiennych cen walut.

Pozostałe koszty operacyjne muszą zostać wykazane oraz odpowiednio zaksięgowane zgodnie z przepisami dotyczącymi rachunkowości.

Mianem kosztów finansowych określane są wydatki związane z działalnością inwestycyjną danego podmiotu gospodarczego. Nie wynikają one bezpośrednio z samej jego działalności. Dlatego też wszelkie transakcje oraz operacje pieniężne powinny być klasyfikowane jako koszty finansowe. Przykłady, które można tutaj wymienić to:

• strata wynikająca ze sprzedaży aktywów lub wierzytelności nabytych pierwotnie w celach inwestycyjnych;
• ujemna aktualizacja wartości firmowych inwestycji długoterminowych;
• odsetki wynikające z emisji własnych obligacji lub papierów dłużnych (w tym weksli);
• koszty związane z odsetkami oraz prowizjami od zaciągniętych kredytów bankowych, a także pożyczek;
• potrącone dyskonta od weksli obcych.

Podczas dokonywania księgowania należy pamiętać, aby powyższe obciążenia były księgowane w ramach konta 751 – koszty finansowe.