Ryzyko operacyjne – co to jest?

Finanse w przedsiębiorstwie nie zawsze muszą być perfekcyjne, ale z drugiej strony nie powinny być też zagrażające – nieprawidłowe, nieprzemyślane decyzje, ale również sytuacja finansowa, na którą firma nie ma wpływu, mogą wpłynąć na podwyższenie jej ryzyka.

Skupmy się tutaj na jednym z ryzyk związanych z prowadzeniem firmy, a mianowicie na ryzyku operacyjnym. Przedsiębiorcy najczęściej kojarzą tego rodzaju ryzyko z bardzo dużymi korporacjami, niemniej jednak ma ono dość szeroki zakres i dotyczy także mniejszych firm.

Ryzykiem operacyjnym określa się ryzyko powstania straty z niedostosowania albo zawodności wewnętrznych procesów, systemów, ludzi albo zdarzeń zewnętrznych w biznesie. Włącza ono również ryzyko prawne, ale nie obejmuje ryzyka biznesowego oraz ryzyka związanego z utratą reputacji.

Efektem ryzyka operacyjnego jest utrata zasobów albo kontroli nad zasobami w przedsiębiorstwie, co z kolei przekłada się również na trudności w działaniu, a tym samym może prowadzić do upadłości.

Ryzyko operacyjne dotyczyć może każdej firmy, która zajmuje się działalnością gospodarczą, ale zwykle jest ono związane z systemem bankowym, gdzie stosuje się szereg zabezpieczeń w celu ochrony systemu bankowego przez zawirowaniami gospodarki.

Zdarzenia związane z ryzykiem operacyjnym:

• oszustwa wewnętrzne – działania pracowników, które mają na celu obejście prawa, sprzeniewierzeni własności, zamierzone oszustwa, na przykład łapówkarstwo czy zniszczenie aktywów
• oszustwa zewnętrzne – działania osób trzecich, na przykład wskutek kradzieży, rabunku, włamań komputerowych, fałszowania, kradzieży informacji
• BHP oraz polityka kadrowa – dyskryminacja pracowników, naruszenia przepisów BHP, roszczenia pracownicze, złe warunki, które zagrażają zdrowiu i bezpieczeństwu pracy
• produkty, praktyki biznesowe i klienci – włączają szereg działań, które związane są z naruszeniem wytycznych dotyczących obsługi klientów, nierzetelnymi praktykami biznesowymi, wadliwymi produktami, agresywnymi strategiami handlowymi
• szkody dotyczące aktywów rzeczowych – utrata w wyniku aktów terroryzmu, wandalizmu, klęsk żywiołowych
• zakłócenia i błędy systemów i sprzętów – ich nieprawidłowe działanie, błędy, problemy telekomunikacyjne, z zasilaniem
• systemy operacyjne, dostawa, dokonywanie transakcji – błędy przy wprowadzaniu danych do systemów, obsłudze transakcji, zaniedbania dotyczące sprawozdawczości i monitorowania, niewłaściwe relacje z kontrahentami i klientami

Zmniejszenie ryzyka operacyjnego najczęściej prowadzone jest przez wdrożenie odpowiednich kontroli, instrumentów do efektywniejszego zarządzania zasobami ludzkimi, polega także na korzystaniu z rozwiązań outsourcingowych, na tworzeniu planów awaryjnych czy też na kupowaniu ubezpieczeń.

Dzięki tym działaniom możliwe jest zredukowanie ryzyka, ale również jego przeniesienie, aby straty dotyczyły ewentualnie podmiotu zewnętrznego, a ponadto unikanie ryzyka przez wyeliminowanie lub zmniejszenie prawdopodobieństwa czynników ryzyka.