Zakaz pracy – kiedy pracownik nie może pracować?

W przepisach prawa pracy znajdują się zakazy pracy dla pracowników dotyczące określonych sytuacji. Zakaz pracy może dotyczyć między innymi wykonywania pracy w niedzielę czy pracy nadgodzinach lub porze nocnej. Przy występowaniu kodeksowych zakazów wykonywania pracy dla pracownika nie ma znaczenia czy pracownik jest gotowy pracę wykonywać.

Specyficznym rodzajem zakazu pracy jest zakaz pracy u konkurencji. Zakazy wykonywania pracy u konkurencji wprowadzane są przez poszczególnych pracodawców i podpisywane są przez pracowników w formie umów. Taki zakaz pracy przyjmuje dwie formy. Po pierwsze dotyczy on zakazu podejmowania pracy w konkurencyjnych przedsiębiorstwach w stosunku do pracodawcy, gdy traw stosunek pracy. Pracodawcy mogą wprowadzać zakaz pracy u konkurencyjnych firm w czasie wykonywania pracy w ramach umów o pracę dla wybranych jak też wszystkich pracowników. Drugim rodzajem zakazu jest zakaz podejmowania pracy u konkurencji po zakończeniu stosunku pracy. Ten rodzaj zakazu podejmowania pracy u konkurencji nie może być wprowadzony przez pracodawcę dla wszystkich pracowników. Dotyczyć one może jedynie tych pracowników, którzy mieli dostęp do informacji wewnętrznych przedsiębiorstwa o szczególnym znaczeniu a których ujawnienie mogłoby prowadzić do strat po stronie przedsiębiorstwa. W trakcie trwania zakazu pracy u konkurencji po ustaniu stosunku pracy pracodawca, który nałożył taki zakaz w formie stosowanej umowy, wypłaca odszkodowanie. Wynosić może ono minimum jedną czwartą wynagrodzenia uzyskiwanego przez pracownika w trakcie trwania umowy o pracę. Bardzo często zakazy pracy u konkurencji po ustaniu stosunku pracy ustalane są na okres do dwóch lat.

Zakaz pracy w niedzielę

Praca jest zgodnie z kodeksem pracy zakazana również w święta a także w niedzielę. Jeśli pracownik realizuje pracę w niedziele, gdyż jest to niezbędne ze względu na tok produkcji, który nie pozwala na jej przerwanie wówczas pracodawca musi zapewnić pracownikowi dzień wolny. Taki wolny dzień powinien być ustalony w ciągu sześciu dni przed dniem pracy w niedzielę lub na sześć dni po pracującej niedzieli. Gdy taka możliwość nie istnieje wówczas wolny dzień winien być wyznaczony do końca okresu rozliczeniowego lub pracodawca musi wypłacić dodatek do wynagrodzenia, który ustalany jest w wysokości stu procent za każdą godzinę spędzoną w pracy w niedzielę. Podobna sytuacja występuje, gdy pracownik musiał realizować pracę w święto.

Zakaz pracy w nadgodzinach

Zakaz pracy dotyczy również wykonywania pracy w nocy a także w nadgodzinach. Taki zakaz dotyczy jednak jedynie wybranych grup pracowników. Są to pracownicy, którzy nie ukończyli szesnastego roku życia a także kobiety w ciąży. Pracownik młodociany, czyli taki, który nie ukończył osiemnastego roku życia nie może pracować pomiędzy dwudziestą drugą a szóstą rano. Pracownicy pomiędzy szesnastym a osiemnastym rokiem życia nie mogą pracować dłużej niż osiem godzin na dobę a pracownicy poniżej szesnastego roku życia nie mogą pracować powyżej sześciu godzin. Kobiety w ciąży nie mogą pracować dłużej niż osiem godzin dziennie.